Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Ths. Đinh Thế Hùng
DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
ST
T
Ký hiệu viết tắt Diễn giải
1 AASC Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán
2 BCKT Báo cáo kiểm toán
3 BCTC Báo cáo tài chính
4 BCDKT Bảng cân đối kế toán
5 BCKQKD Báo cáo kết quả kinh doanh
6 BCLCTT Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
7 KTV Kiểm toán viên
8 TNHH Trách nhiệm hữu hạn
SVTH: Nguyễn Văn Linh Kiểm toán 48C
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Ths. Đinh Thế Hùng
LỜI MỞ ĐẦU
Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động kiểm toán trở thành nhu cầu thiết yếu đối
với hoạt động sản xuất kinh doanh và nâng cao chất lượng quản lý của mọi loại hình
doanh nghiệp. Kiểm toán đem lại những thông tin trung thực, hợp lý, khách quan, có
độ tin cậy cao trên báo cáo tài chính. Hoạt động kiểm toán không chỉ tạo niềm tin cho
những người quan tâm tới tình hình tài chính của doanh nghiệp mà còn hướng dẫn
nghiệp vụ và củng có nề nếp hoạt động tài chính kế toán nâng cao hiệu quả kinh
doanh cho các đơn vị được kiểm toán.
Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán (AASC) là một trong
hai Công ty kiểm toán độc lập đầu tiên ở Việt Nam vào năm 1991. Với bề dày kinh
nghiệm lâu năm cùng sự nỗ lực không ngừng của ban giám đốc và toàn thể cán bộ
trong Công ty, AASC đã thực sự phát triển, đóng góp một phần đáng kể đối với sự
phát triển của ngành nghề kế toán, kiểm toán nói riêng và sự phát triển của nền kinh
tế đất nước nói chung
Thủ tục phân tích một trong nhứng phương pháp mà AASC đang áp dụng trong
kiểm toán BCTC, đây là một thủ tục vừa đơn giản, vừa mang lại hiệu quả cao và tiết
kiệm được nhiều thời gian cũng như chi phí song các bằng chứng thu thập được luôn
đầy đủ và có tính thuyết phục cao. Doanh thu và giá vốn hàng bán luôn là các khoản
mục quan trọng của báo cáo tài chính vì nó thể hiện kết quả kinh doanh của doanh
nghiệp trong cả một thời kỳ. Mặt khác giữa doanh thu và giá vốn cũng có mối liên hệ
mật thiết với nhau, đây chính là yếu tố phù hợp nhất cho việc vận dụng thủ tục phân
tích khi thực hiện kiểm toán các khoản mục này.
Trong quá trình thực tập, với sự nhận thức rõ về vai trò của hoạt động kiểm toán,
đồng thời được sự giúp đỡ tận tình của các anh chị phòng Kiểm toán 6 công ty AASC
và ThS. Đinh Thế Hùng, em đã nhận thức được vai trò quan trọng của việc vận dụng
thủ tục phân tích vào trong quá trình kiểm toán, đặc biệt là khi kiểm toán các khoản
mục doanh thu và giá vốn hàng bán trong kiểm toán BCTC. Vì thế em đã chọn đề tài
“ Hoàn thiện thủ tục phân tích trong kiểm toán khoản mục doanh thu và giá
SVTH: Nguyễn Văn Linh Kiểm toán 48C
1
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Ths. Đinh Thế Hùng
vốn hàng bán trong kiểm toán báo cáo tài chính do công ty TNHH Dịch vụ Tư
vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán AASC thực hiện” làm báo cáo chuyên đề
thực tập của mình.
Báo cáo của em gồm 2 chương:
Chương 1: Thực trạng vận dụng thủ tục phân tích trong kiểm toán khoản
mục doanh thu và giá vốn hàng bán trong kiểm toán báo cáo tài chính do công ty
TNHH Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán AASC thực hiện
Chương 2: Nhận xét và kiến nghị về việc vận dụng các thủ tục phân tích khi
thực hiện kiểm toán khoản mục doanh thu và giá vốn trong kiểm toán báo cáo tài
chính do công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán AASC
thực hiện
Do sự hiểu biết còn nhiều hạn chế nên bài viết của em không tránh khỏi những
thiếu sót. Em rất mong sự đóng góp của các thầy cô, các anh các chị và các bạn để
em hoàn thiện tốt bài viết của mình
Em xin chân thành cảm ơn!
SVTH: Nguyễn Văn Linh Kiểm toán 48C
2
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Ths. Đinh Thế Hùng
CHƯƠNG I
THỰC TRẠNG VẬN DỤNG THỦ TỤC PHÂN TÍCH TRONG KIỂM
TOÁN KHOẢN MỤC DOANH THU VÀ GIÁ VỐN HÀNG BÁN TRONG
KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO CÔNG TY TNHH DỊCH VỤ TƯ
VẤN TÀI CHÍNH KẾ TOÁN VÀ KIỂM TOÁN AASC THỰC HIỆN
1.1 Khái quát về vận dụng thủ tục phân tích trong kiểm toán khoản mục doanh
thu và giá vốn hàng bán trong kiểm toán BCTC do công ty AASC thực hiện
AASC là một công ty có truyền thống và kinh nghiệm hàng đầu Việt Nam trong
lĩnh vực kiểm toán báo cáo tài chính, , với sự vận dụng đầy đủ và hiệu quả các giai
đoạn kiểm toán vào quá trình thực hành và đặc biệt sự vận dụng thủ tục phân
tích trong các giai đoạn kiểm toán một cách sáng tạo, linh hoạt đã giúp KTV tại
AASC thực hiện hiệu quả nhiệm vụ của mình.
Doanh thu và giá vốn là hai khoản mục trọng yếu trên bảng báo cáo kết quả kinh
doanh, mà việc vận dụng thủ tục phân tích cho các khoản mục trên báo cáo kết quả
kinh doanh luôn là rất hữu ích, do đó việc vận dụng thủ tục phân tích cho hai khoản
mục này sẽ đem lại hiệu quả cao
Với mỗi loại đối tượng khách hàng như khách hàng mới hay khách hàng
thường xuyên, đặc điểm sản xuất kinh doanh mà công ty TNHH Dịch vụ Tư
vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán (AASC) sẽ áp dụng các thủ tục phân tích
một cách linh hoạt khi thực hiện kiểm toán cho các khoản mục doanh thu và giá
vốn, nhưng khái quát chung thì tất cả đều tuân theo một quy trình chung khi thực
hiện. Có thể khái quát quy trình vận dụng thủ tục phân tích cho các khoản mục
doanh thu và giá vốn hàng bán do công ty AASC thực hiện theo sơ đồ sau:
SVTH: Nguyễn Văn Linh Kiểm toán 48C
3
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Ths. Đinh Thế Hùng
Sơ đồ 1.1: Khái quát quy trình chung vận dụng thủ tục phân tích do công
ty AASC thực hiện
1.1.1 Thủ tục phân tích áp dụng trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán
* Mục tiêu áp dụng thủ tục phân tích cho khoản mục doanh thu và giá vốn
hàng bán
Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 520 đoạn 09:
“KTV phải áp dụng quy trình phân tích trong quá trình lập kế hoạch kiểm toán để
tìm hiểu tình hình kinh doanh của đơn vị và xác định những vùng rủi ro cụ thể
SVTH: Nguyễn Văn Linh Kiểm toán 48C
4
Chuẩn
bị kiểm
toán
TTPT
sơ bộ
Thu thập thông tin tài chính và phi tài chính
So sánh thông tin
Phân tích kết quả
Thực
hiện
kiểm
toán
TTPT
chi tiết
Xác định khoản mục và sai sót kiểm tra
Xây dựng số ước tính kiểm toán
Xác định số chênh lệch có thể chấp nhận được
Xác định chênh lệch trọng yếu để kiểm tra
Kiểm tra số chênh lệch trọng yếu
Đánh giá kết quả kiểm tra
Kế
thúc
kiểm
toán
Rủi ro
kiểm
toán
cao
Rủi ro
kiểm
toán
thấp
So sánh thông tin
Phân tích kết quả
Không thực hiện TTPT
TTPT
soát xét
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Ths. Đinh Thế Hùng
Quy trình phân tích giúp KTV xác định nội dung, lịch trình và phạm vi của các
thủ tục kiểm toán khác.”
Như vậy rõ ràng trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán thì thủ tục phân tích luôn
đóng vai trò quan trọng để KTV đánh giá các thông tin ban đầu về khách hàng, đặc
biệt là các khách hàng mới lần đầu được kiểm toán. Khoản mục doanh thu và giá vốn
luôn là những khoản mục trọng yếu cũng như thường có những sai phạm trọng yếu vì
đây là hai khoản mục trực tiếp ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của công ty cũng
như phản ánh chính xác tình hình hoạt động thực tế của công ty khách hàng. Chính vì
vậy theo chuẩn mực đã nêu rõ thì có thể nhận thấy những mục tiêu khi áp dụng thủ
tục phân tích trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán cho hai khoản mục doanh thu và giá
vốn hàng bán như sau:
- Thu thập hiểu biết về nội dung các BCTC và những biến đổi quan trọng về
kế toán và hoạt động kinh doanh của khách hàng vừa mới diễn ra từ kiểm toán lần trước.
Đặc biệt là các yếu tố liên quan đến các chính sách của công ty về xuất bán hàng hóa và
chính sách về ghi nhận doanh thu. Các nội dung trên cá BCTC cần chú ý có thể hiểu là
các tài khoản hàng tồn kho, các tài khoản trên báo cáo kết quả kinh doanh….
- Tăng cường hiểu biết của KTV về hoạt động kinh doanh của khách hàng và
giúp KTV xác định các vấn đề nghi vấn về khả năng hoạt động liên tục của công ty
khách hàng. Hoạt động kinh doanh của khách hàng thường chịu tác động nhiều từ các
yếu tố vi mô lẫn các yếu tố vĩ mô, trong đó sự thay đổi dẫn đến thay đổi lợi nhuận
luôn có ảnh hưởng lớn đến khả năng hoạt động liên tục của công ty, do đó trong giai
đoạn này việc đánh gía các vấn đề liên quan trực tiếp đến doanh thu, giá vốn và lợi
nhuận luôn là việc cần thiết.
Việc áp dụng thủ tục kiểm toán trong giai đoạn này sẽ cho KTV nhận thấy các
yếu tố cần quan tâm đối với khoản mục doanh thu và giá vốn trước khi bước vào
cuộc kiểm toán, từ đó nhận định đánh giá rủi ro và phân bổ các ước tính cho hai
khoản mục này. Thủ tục phân tích áp dụng trong giai đoạn chuẩn bị này là rất cần
thiết nhưng quy mô và phạm vi áp dụng của thủ tục thay đổi tùy thuộc vào phạm vi
và bản chất hoạt động cũng như sự biến động trong hoạt động sản xuất kinh doanh
của khách hàng.
SVTH: Nguyễn Văn Linh Kiểm toán 48C
5
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Ths. Đinh Thế Hùng
* Phương pháp áp dụng
Quy trình thủ tục phân tích trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán nói chung và cho
khoản mục doanh thu và giá vốn hàng bán nói riêng bao gồm:
Bước 1: Thu thập thông tin tài chính và phi tài chính
- Thông tin tài chính và phi tài chính có ảnh hưởng rất lớn đến các thông tin trên
các BCTC nói chung và liên quan trực tiếp đến sự biến đổi của các khoản mục doanh
thu và giá vốn hàng bán nói riêng, vì vậy khi chuẩn bị kiểm toán, KTV cần thu thập
đầy đủ các thông tin tài chính và phi tài chính của năm hiện hành và những năm trước
đó. Các thông tin này bao gồm:
Các thông tin về nghĩa vụ pháp lý
Các thông tin về tình hình kinh doanh: Các BCTC, các thông tin liên quan
đến môi trường kinh doanh, pháp luật, công nghệ ảnh hưởng tới SXKD…
Các thông tin về hệ thống KSNB: Điều lệ, quy chế hoạt động, Sơ đồ tổ chức
bộ máy quản lý, Biên bản họp hội đồng quản trị và ban giám đốc…
Các thông tin về thuế, về nhân sự, về kế toán
Các chính sách tài chính của công ty: chính sách tài chính, giá cả. tín dụng
Trong đó các thông tin phi tài chính như năng lực sản xuất, số công nhân viên…
Thông tin phi tài chính chủ yếu được sử dụng để xác định sự phù hợp của số liệu trên
BCTC của khách hàng với hiểu biết của KTV về hoạt động SXKD của khách hàng
Các thông tin tài chính chính là các thông tin có ảnh hưởng trực tiếp đến sự sự
đánh giá của KTV khi tiếp cận các khoản mục doanh thu và giá vốn hàng bán. Giá
vốn hàng bán liên quan trực tiếp đến hàng tồn kho, do đó mỗi sự thay đổi trong chính
sách hàng tồn kho như phương pháp tính giá hàng tồn kho sẽ làm thay đổi cách tính
giá vốn của hàng bán. Doanh thu cũng bị ảnh hưởng bởi giá cả, môi trường bán, đối
thủ cạnh tranh…nên các thông tin là rất quan trọng thu thập thông tin tốt sẽ là tiền đề
để KTV có cái nhìn xác thực hơn về tính trung thực, hợp lý trong ghi nhận doanh thu
và giá vốn hàng bán của đơn vị
Bước 2: So sánh thông tin thu được
Sau khi đã thu thập được các thông tin tài chính và thông tin phi tài chính,
KTV tiến hành so sánh, phân tích các thông tin này. Mục tiêu chủ yếu của việc phân
SVTH: Nguyễn Văn Linh Kiểm toán 48C
6
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Ths. Đinh Thế Hùng
tích này là xác định các vùng có thể xảy ra rủi ro của các sai sót trọng yếu. Trong khi
thực hiện so sánh, KTV phải chú ý đến các vấn đề sau:
- Những biến động bất thường hoặc những số dư tài khoản lẽ ra phải có biến
động bất thường nhưng không thấy xuất hiện.
- Những biến động bất thường của các tài khoản có liên quan mà theo xét đoán
của kiểm toán viên phải chịu ảnh hưởng từ biến động bất thường của các tài khoản
khác có liên quan.
- Xem xét mối quan hệ giữa thông tin tài chính và thông tin phi tài chính.
KTV thường sử dụng thông tin tài chính sơ bộ năm nay và thông tin tài chính
năm trước hoặc kế hoạch xây dựng cho năm nay để so sánh. Tuỳ thuộc vào quy mô
và tính phức tạp trong hoạt động kinh doanh của khách hàng mà KTV sẽ xác định
mục tiêu và các chỉ tiêu phân tích như so sánh số biến động tuyệt đối, so sánh số liệu
kỳ này với kỳ trước, so sánh số liệu thực tế với số liệu dự toán hoặc số liệu ước tính
của KTV, so sánh dữ kiện của khách hàng với số liệu chung của ngành…Nhưng
thông thường thì bước đầu tiên KTV tiến hành so sánh số năm nay với số năm ngoái
để xem sự thay đổi về giá trị của các số dư hoặc phần trăm thay đổi năm nay và năm
trước so sánh với phần trăm thay đổi của năm trước so với năm trước đó nữa.
Trong một số trường hợp, KTV có thể so sánh số liệu năm nay với số liệu vài
năm trước đó để thấy bản chất của thông tin tài chính năm nay.
Từ việc so sánh thông tin này, KTV sẽ có được được những ý tưởng cụ thể về
sự thay đổi dự tính của thông tin tài chính năm nay so với năm trước đó.
Trong năm KTV nhận thấy số luợng hàng bán ra tăng so với cùng kỳ năm trước
nhưng doanh thu lại tăng không đáng kể chưa tương xứng với tốc độ luân chuyển của
hàng hóa. Trong trường hợp này, KTV có thể cân nhắc tới một số khả năng như: chất
lượng hàng bán đang bị giảm sút, hàng lỗi thời dẫn đến giá bán không tăng, thậm chí cần
cân nhắc cả đến khả năng doanh thu đang bị ghi giảm, ghi thiếu
Doanh thu trong năm tăng lên đáng kể nhưng số dư tài khoản các khoản phải thu
biến động ít. Điều này có thể xem xét đến các chính sách tín dụng của đơn vị đã áp
dụng và có sự thay đổi trong năm qua, đơn vị đã có các biện pháp để thu hồi nợ tốt
hơn.
SVTH: Nguyễn Văn Linh Kiểm toán 48C
7
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Ths. Đinh Thế Hùng
Với doanh thu và giá vốn hàng bán KTV có thể sử dụng các so sánh sau:
So sánh giữa Doanh thu và giá vốn thực tế với kế hoach của đơn vị
So sánh số liệu Doanh thu và giá vốn kỳ này với số liệu của kỳ trước.
So sánh giữa Doanh thu và giá vốn thực tế với ước tính của KTV
So sánh giữa Doanh thu thực tế của đơn vị với các đơn vị trong cùng ngành có
cùng quy mô hoạt động, với số liệu thống kê định mức cùng ngành nghề
So sánh này sẽ giúp KTV có thể hình dung được ban đầu về khả năng và thực tế
hoạt động kinh doanh của đơn vị trong kỳ. Tùy vào qui mô và tính chất hoạt động
kinh doanh của từng đối tượng, loại hình kinh doanh mà có thể áp dụng các mục tiêu,
các loại so sánh khác nhau.
Bước 3: Đánh giá kết quả so sánh ban đầu
Sau khi phân tích sơ bộ, KTV sẽ đánh giá kết quả so sánh ban đầu để xem xét sự
biến động của số dư tài khoản có phù hợp với nhận định và những hiểu biết của kiểm
toán viên hay không. Trong trường hợp xảy ra những biến động lớn so với dự đoán,
KTV cần thảo luận với nhà quản lý của đơn vị và xem xét tính hợp lý của lời giải
thích vế sự biến động đó. Nếu như KTV chưa hoàn toàn thoả mãn với những bằng
chứng mà mình đã thu thập được thì có thể tiến hành thêm các thủ tục phân tích ở cấp
độ cao hơn nhằm mục đích làm sáng tỏ các biến động trên một tài khoản cụ thể.
Phân tích ở cấp độ cao hơn có thể là so sánh thông tin năm hiện tại với các nguồn
thông tin độc lập hoặc nguồn thông tin chuẩn: so sánh giữa số liệu kế hoạch với số
thực hiện, so sánh giữa các hoạt động song song, so sánh giữa số liệu của khách hàng
với đối thủ cạnh tranh hoặc có thể là tính toán các tiêu thức và tỷ số như : khả năng
thanh toán, hoạt động, sinh lời, đoàn bẩy kinh doanh Qua đó, KTV xác định được
nguyên nhân của sự biến động của một số dư hay nhóm số dư. Điều này giúp KTV
trong việc đánh giá khả năng nhận biết rủi ro trong việc xác định rủi ro cụ thể đối với
sai sót cũng như sai sót tiềm tàng để xây dựng kế hoạch kiểm toán cụ thể.
Sau khi đã tiến hành thực hiện các thủ tục phân tích ở cấp độ cao hơn mà vẫn có
những biến động không hợp lý chưa giải thích được, KTV cần xác định tài khoản có
thể bị ảnh hưởng cũng như chỉ ra rủi ro đối với các cơ sở dẫn liệu. KTV cần ghi chú
vấn đề này khi lập chương trình kiểm toán và nhận định sai sót tiềm tàng có thể ảnh
SVTH: Nguyễn Văn Linh Kiểm toán 48C
8
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Ths. Đinh Thế Hùng
hưởng tới số dư tài khoản.
Qua kết quả áp dụng thủ tục phân tích sơ bộ, KTV có thể đánh giá được mức rủi
ro đối với các khoản mục doanh thu và giá vốn hàng bán, từ đó xác định được cần tập
trung đi sâu cho yếu tố nào trong các khoản mục này.
1.1.2 Thủ tục phân tích áp dụng trong giai đoạn thực hiện kiểm toán
* Mục tiêu áp dụng thủ tục phân tích trong giai đoạn thực hiện kiểm toán cho
khoản mục doanh thu và giá vốn hàng bán
Theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 520 đoạn 11: “ Trong quá trình kiểm
toán, nhằm bớt rủi ro phát hiện liên quan đến cơ sở dẫn liệu của báo cáo tài chính,
KTV phải thực hiện quy trình phân tích hoặc kiểm tra chi tiết hoặc kết hợp cả hai.
Nhằm xác định thủ tục kiểm toán thích hợp cho một mục tiêu kiểm toán cụ thể, KTV
phải xét đoán hiệu quả của từng thủ tục kiểm toán”
Như vậy mục tiêu chung của việc vận dụng thủ tục phân tích trong giai đoạn thực
hiện kiểm toán nói chung và cho các khoản mục doanh thu và giá vốn hàng bán nói
riêng là nhằm hạn chế các rủi ro phát hiện liên quan đến các khoản mục trọng yếu
như doanh thu và giá vốn. Doanh thu và giá vốn hàng bán phản ánh trên báo cáo kết
quả hoạt động kinh doanh luôn gắn chặt với các chỉ tiêu thu chi tiền mặt, tiền gửi
ngân hàng, nhập xuất vật tư, hàng hóa Đó là những yếu tố đồng nhất và dễ xảy ra
các sai phạm nhất.
* Phương pháp áp dụng thủ tục phân tích
Doanh thu và giá vốn là hai khoản mục trọng yếu trên bảng báo cáo kết quả kinh
doanh, mà việc vận dụng thủ tục phân tích cho các khoản mục trên báo cáo kết quả
kinh doanh luôn là rất hữu ích, do đó việc vận dụng thủ tục phân tích cho hai khoản
mục này sẽ đem lại hiệu quả cao. Cũng tuân theo quy trình chung về vận dụng thủ tục
phân tích, thông thường khi tiến hành kiểm toán cho khoản mục doanh thu và giá vốn
sẽ tuân theo các bước sau:
Bước 1: Xác định khoản mục và sai sót kiểm tra
- Xác định số dư tài khoản cần kiểm tra:
Số dư tài khoản cần kiểm tra là số dư của một tài khoản hoặc một nhóm tài
khoản trên BCTC. Việc xác định số dư tài khoản đơn lẻ hay của một nhóm tài khoản
SVTH: Nguyễn Văn Linh Kiểm toán 48C
9
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét